Gönlünü,Şirin’in aşkı sarınca
Yol almış hayatın ufuklarınca
O hızla dağları Ferhat yarınca
Başlamış akmağa çoban çeşmesi
S1)Yukarıdaki şiiri uyak düzeni, kafiye, nazım birimi ve ölçü bakımından inceleyiniz. (15 puan)
S2)Yukarıdaki şiirde kullanılan en belirgin iki edebi sanatı bularak adlarını yazınız.(10puan)
S3) Aşağıdaki şiirleri zihniyet bakımından karşılaştırınız. (Yazıldıkları dönemlerin sosyal yaşamları ve inanışları hakkında neler söylenebilir, karşılaştırınız.) (10puan)
ŞARKI Kah girip havuzun kenarında dolaşalım Kah gelip lale sümbül seyrederek hayran olalım Kah şarkı söyleyip kah gazel okuyalım Selvi boylum yürü Sadabad’a gidelim NEDİM | İLAHİ “Yalancı dünyaya konup göçenler Ne söylerler ne bir haber verirler Üzerinde türlü otlar bitenler Ne söylerler ne bir haber verirler.” YUNUS EMRE |
S4) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız. ( 15 p.)
a. Coşku ve heyecanı dile getiren metinler derken kastedilen edebi tür ……………… dir. ( 1 )
b. Olay, düşünce duygu ve hayalleri dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirme sanatına …………. denir. (2 )
“Dest-busı arzusiyle ger ölürsem dostlar
c. Kûze eylen toprağım sunun anınla yâre su” beytinde “s” sesi sıklıkla kullanılarak …….……….. yapılmıştır. ( 1)
d. ……………bir dönemdeki sosyal, siyasî, idarî, adlî, dinî, ticarî hayatın birlikte oluşturduğu ortamdır. Yani devrin belirgin ve kabul edilmiş sanat zevki ve hâkim anlayışıdır. ( 1 )
e. Mimari, heykel, resim ve hat gibi sanatlar………………..sanatlar grubuna girer. ( 1 )
f. Mısralarda aynı ünlü harflerin tekrarlanmasıyla oluşan ahenge ………………………………. denir. ( 1 )
g. İki dizeden oluşan şiir birimine …………………………………. denir. ( 1 )
h. Daha çok eğitici öğretici nitelikli şiir şekillerine ……………………………………. şiir denir. ( 1 )
i. Yazılış ve söylenişleri aynı ,anlamları ayrı kelimelerin meydana getirdiği kafiyeye .................................denir. ( 1 )
j. Kasidelerde şairin kendisini övdüğü bölüme ………………………………………..……………..denir. ( 1 )
k. Dizelerdeki hece sayısının belli bir düzene bağlı olarak eşitliği temeline dayalı sisteme ……………………….denir. ( 1 )
l. Edebî metinlerin temel ifade şekilleri ……………….. ve …………………. dır. ( 2)
m. Bir kelimenin veya bir ifadenin ait olduğu metnin yapısı ve bütünlüğü içerisinde değer ve anlam kazanmasına …………….. denir. ( 1 )
S5) Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise ( D), yanlış ise (Y) yazınız. ( 10p. )
v Aynı dili konuşan insanlar ortak kültürel değerlere sahiptir. ( )
v Sanat eseri sadece insanın doğayı anlatma biçimlerinden doğmuştur. ( )
v Sanat eseri, öncelikle doğruluk ve fayda değil, güzellik amacı güder. ( )
v Şiirde kullanılan dille günlük hayatta kullanılan dil arasında hiçbir fark yoktur. ( )
v Edebi metinlerde günlük hayatta kullanılan kelimelere yeni anlamlar yüklenir. ( )
v Aruz ölçüsüyle yazılan şiirlerde genel olarak ağır ve anlaşılması güç bir dil kullanılmıştır. ( )
v Bestelenmek için yazılan ve belirli bir ezgiyle söylenen halk şiiri şarkıdır. ( )
v Edebî metinler yan anlam değeri açısından zengindir. ( )
v Aynı dili konuşan insanlar ortak kültür değerlerini paylaşırlar. ( )
v Sanat eseri öncelikle doğruluk ve fayda değil güzellik amacı güder. ( )
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? (4 p )
A) Edebî eserlerde yazıldığı dönemin yaşam tarzının özelliklerini görebiliriz.
B) Bir dönemin bilimsel ve teknik düzeyi o dönemde yazılan edebî eserlerden belli olur.
C) Edebî eserler, döneminin siyasî olaylarından etkilenemez.
D) Bir toplumun eğitim düzeyi, o topluma ait edebî eserlerden tahmin edilebilir.
E) Her edebî eser, bir sanat zevki sonunda ortaya çıkmıştır.
2. I. Gelecek kaygısı
II. İnanç sistemi
III. Sanat geleneği
IV. Sosyal olaylar
V. Coğrafî Özellikler
Yukarıdaki unsurlardan hangisi edebî eserin oluşumunda doğrudan etkili değildir? (4 p )
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. Hasretle çıkıyorken dağdan yokuş yukarı,
O açık alnı çekme sılanın rüzgârından!
Bak, kurtulan yurdunun taşları, toprakları,
Ayağını öpüyor yırtık çarıklarından...
Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (4 p )
A) Şairin şiiri Kurtuluş Savaşı'ndan sonra yazdığı
B) Şairin sade ve anlaşılır bir dil kullandığı
C) Özlem duygusunun işlendiği
D) Kaybedilmiş bir savaş sonrası yazıldığı
E) Halkın fakirlik ve sıkıntı çektiği
4. Kız Ayşe, dilber Ayşe!
Halıyı sen ger Ayşe.
O zengin çocuğunu
Sana vermezler Ayşe!
Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (4 p )
A) Şairin halk edebiyatı şiir geleneğinden yararlandığı
B) Halkın geçim kaynağıyla ilgili bilgilerin yer aldığı
C) Yazıldığı dönemde ekonomik farklılığın yaşamı etkilediği
D) Halk edebiyatında az rastlanan bir ölçüyle yazıldığı
E) Şiirin halkın sanat zevkinden uzak şekillendiği
5. Tahir olmak da ayıp değil Zühre olmak da
Hattâ sevda yüzünden ölmek de ayıp değil,
Bütün iş Tahir'le Zühre olabilmekte
Yani yürekte.
Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (4 p )
A) Şairin halk edebiyatının yapı geleneğinden yararlandığı
B) Türk edebiyatının önemli aşk hikâyelerinin kahramanlarına yer verdiği
C) Türk edebiyatında en çok işlenen konulardan birini işlediği
D) Gerçek sevginin yalanıyla karıştırıldığı bir dönemde yazıldığı
E) Arapça - Farsça tamlamalara yer vermediği
6. Edebî metinde zihniyetle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (4 p )
A) Zihniyet farklılığı milletleri birbirinden ayırır.
B) Her metnin bir zihniyeti vardır.
C) Edebî metinlerde sanatçının zihniyetini görmek mümkündür.
D) Metinlerde kahramanlara ait zihniyetler vardır.
E) Her metinde zihniyeti oluşturan unsurlardan yalnızca biri işlenir.
7. Isısın camlarından sabahın nuru
Kış rüzgârı, nisan yağmuru,
Göreyim şu dalların, derken, yeşerdiğini,
Mevsimin bahara erdiğini...
Dirlik, düzen, sağlık,
İç rahatlığı, gönül huzuru,
Bir çift küçük odası, avuç içi sofası
Üzerinden eksik olmasın
Ölmüş anamın duası,
Doğacak çocukların uğuru...
Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenirse yanlış olur? (4 p )
A) Şairin ev ortamını huzurlu bulduğu
B) Şairin yaşadığı dönemin inanç sistemini yansıttığı
C) Şiirin oluştuğu dönemde çocukların önemli olduğu
D) Şiirinin yazıldığı dönemde insanların kanaatkar olduğu
E) Şairin günlük konuşma dilinden oldukça uzaklaştığı
8. Baktım ki, toplamış memurlarını
Nutuk çekmede şefimiz.
El edip geçecektim yerime
Sessiz.
Yukarıdaki dizelerden yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? (4 p )
A) Şair halk söyleyişlerine yer veriyor.
B) Şiir, dönemin sosyal hayatından izler taşıyor.
C) Şair döneminin sanat anlayışından farklı bir çizgi ortaya koyuyor.
D) Şair halkla iç içe yaşamaktadır.
E) Şairin veya kahramanın mesleği memurluktur.
9. Ölecekken düşünürüm doğacak çocuğumu,
Bütün ölmüşlerimi, kendi yolculuğumu
Allah'ım! Bilen sensin, buyruğunca yaşarım
Giymiş bayramlığını, yanı başımda karım.
Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenirse yanlış olur? (4 p )
A) Şairin ölümü bir yolculuk olarak gördüğü
B) Şairin gelecek nesillerle ilgili düşüncelerinin olduğu
C) Şairin ekonomik durumunun iyi olduğu
D) Şairin dini inancının nasıl olduğu
E) Dönemde aile bağlarına önem verildiği
10. Mademki o iklime erişmeye imkân yok
Neden böyle vakitsiz enginlere çıkışlar?
Bulutlar toplanıyor, ufukta dalgalar çok,
Kış geliyor, yelkenler emin bir yerde kışlar!
Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? (4 p )
A) İç uyağın kullanıldığı
B) 14'lü hece ölçüsüyle yazıldığı
C) Uyak düzeninin çapraz olduğu
D) Redif kullanılmadığı
E) Uyumlu bir ses akışı olduğu
Bülent KAYA
Edebiyat Öğretmeni
0 yorum:
Yorum Gönder